25 χρόνια World Wide Web

H 12η Μαρτίου του 1989 θεωρείται πως είναι η ημέρα γέννησης του παγκόσμιου ιστού, του συστήματος που διασυνδέει τις προσβάσιμες ιστοσελίδες μέσω διαδικτύου.

Την ανακάλυψη έκανε ο Βρετανός επιστήμονας Τιμ Μπέρνερς-Λι, εργαζόμενος τότε στο ερευνητικό κέντρο CERN της Ελβετίας, ο οποίος εξέδωσε το Μάρτιο του 1989 την ιδέα του για ένα πιο αποδοτικό σύστημα επικοινωνίας στο CERN. Αν και ο ιστός ήταν σύλληψη που αρχικά προοριζόταν για τη διακίνηση πληροφοριών μεταξύ επιστημόνων, η διάδοσή του ήταν ραγδαία, καθώς έγινε σύντομα αντιληπτό πως η ίδια ιδέα μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη σύνδεση δικτύων σε όλο τον κόσμο.

Ήδη τον επόμενο χρόνο, ο Μπέρνερς-Λι χρησιμοποίησε τον προσωπικό του υπολογιστή NeXT (της εταιρίας που είχε ιδρύσει ο Στιβ Τζομπς)  για να «ανεβάσει» την πρώτη ιστοσελίδα στον κόσμο, η οποία περιέγραφε τις βασικές αρχές του παγκόσμιου ιστού. Ο συγκεκριμένος υπολογιστής παραμένει ένα βασικό μουσειακό έκθεμα στο CERN, ενώ η πρώτη ιστοσελίδα έχει αναδημιουργηθεί για ιστορικούς λόγους.

Τα επόμενα βήματα για το διαδίκτυο αφορούσαν στη δημιουργία των πρώτων προγραμμάτων περιήγησης, της υιοθέτησης του από ευρύτερες ομάδες ανθρώπων και τη δημιουργία των πρώτων διακομιστών εκτός CERN και εκτός Ευρώπης. Στις 30 Απριλίου του 1993 το CERN εξέδωσε τον κώδικα για το World Wide Web ως ελεύθερο λογισμικό, επιτρέποντας στον παγκόσμιο ιστό να κάνει τα πρώτα του βήματα. 

Στα επόμενα χρόνια, το διαδίκτυο ακολούθησε μία εκθετική αύξηση στη χρήση του από τους πολίτες με ενδεικτικά τα στοιχεία από αμερικανική έρευνα, σύμφωνα με τα οποία μόνο το 14% του πληθυσμού της Αμερικής είχε χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο μέχρι το 1995, ενώ το ποσοστό αυτό φτάνει το 87% σήμερα. Το 1995, το 42% των αμερικανών δεν είχε ακούσει ποτέ για το διαδίκτυο, ενώ μόλις το 2% ήταν συχνοί χρήστες, με τα μόντεμ της εποχής να έχουν ταχύτητες των 288 byte το δευτερόλεπτο!

Αξίζει να σημειωθεί πως το διαδίκτυο, ως η ιδέα δημιουργίας και διασύνδεσης δικτύων υπολογιστών ήταν μία ιδέα σαφώς παλαιότερη, με τον αμερικανικό στρατό να έχει δημιουργήσει πρόγονους του ήδη από τη δεκαετία του 1960. Ήταν όμως η χρήση τεχνολογιών πιο προσιτών στο ευρύ κοινό, και η ανάπτυξη του παγκοσμίου ιστού που το μετέτρεψε από ένα κλειστό μέσο επικοινωνίας σε μία ιδέα που άλλαξε τον κόσμο.     

Online διακήρυξη δικαιωμάτων ζητά ο Tim Berners-Lee

Μιλώντας στην εφημερίδα Guardian, ο δημιουργός του Διαδικτύου, όπως το ξέρουμε σήμερα, Sir Tim Berners-Lee, τόνισε την ανάγκη δημιουργίας μιας διαδικτυακής διακήρυξης δικαιωμάτων, που θα εξασφαλίζει την ασφάλεια και την ανεξαρτησία του Internet και των χρηστών του.

Ο Berners-Lee παραχώρησε τη συνέντευξη με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 25 χρόνων από το πρώτο του προσχέδιο, της πρώτης πρότασης για το πώς θα έπρεπε να εξελιχθεί το «World Wide Web». Ο «πατέρας του Internet» τονίζει ότι υπάρχει η ανάγκη για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου κανονισμού, μιας διακήρυξης των δικαιωμάτων.

Η Μάγκνα Κάρτα* του Berners-Lee πρόκειται να αποτελέσει μέρος του κινήματος «Το web που θέλουμε», το οποίο καλεί τους ανθρώπους να δημιουργήσουν μία ψηφιακή διακήρυξη δικαιωμάτων, ο καθένας στη χώρα του. Θεωρεί ότι η εν λόγω διακήρυξη αυτών των δικαιωμάτων θα μπορεί να υποστηριχθεί και από δημόσια ιδρύματα, κυβερνητικούς αξιωματούχους και επιχειρήσεις.

Όπως τονίζει, «αν δεν υπάρχει ένα ανοικτό και ουδέτερο Διαδίκτυο, τότε δεν μπορούμε να έχουμε ανοικτές κυβερνήσεις, καλή δημοκρατία, σύστημα υγείας, σωστή επικοινωνία και διασύνδεση των πολιτισμών». Για να συμπληρώσει, «δεν είναι αφελές να σκεφτόμαστε ότι μπορούμε να έχουμε κάτι τέτοιο, αλλά είναι αφελές να σκεφτόμαστε ότι μπορούμε απλά να καθόμαστε και να το περιμένουμε να έρθει από μόνο του».

Ο Tim Berners-Lee υπήρξε ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στις αμερικανικές και βρετανικές μυστικές υπηρεσίες και το σύστημα παρακολουθήσεων που έχουν συστήσει, όπως αυτό αποκαλύφθηκε από τον Edward Snowden. Επίσης, υπήρξε επικριτικός και απέναντι στην τακτική της αμερικανικής NSA και της βρετανικής GCHQ, της υπονόμευσης των εργαλείων ασφαλείας και κρυπτογράφησης των επιχειρήσεων τεχνολογίας.

Πέρα από τις αρχές του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής των χρηστών, της ελευθερίας του λόγου και της υπεύθυνης ανωνυμίας, ο Berners-Lee θεωρεί ότι με τη διακήρυξη που οραματίζεται μπορεί να επιλυθούν και θέματα όπως η επίδραση των νόμων για τα πνευματικά δικαιώματα και η ηθική στο Διαδίκτυο. Θεωρεί επίσης ότι η πρωτοβουλία «Το web που θέλουμε» μπορεί να αποκτήσει ευρεία υποστήριξη από τον κόσμο, παρά το γεγονός ότι στην περίπτωση Snowden παρατηρείται έλλειψη ενδιαφέροντος από το κοινό.

Επιπρόσθετα, στη συνέντευξή του αναφέρθηκε και στην ανάγκη να αφαιρεθεί ο αμερικανικός έλεγχος στη βάση δεδομένων για τα Internet domain names, ώστε να αντανακλάται με καλύτερο τρόπο ο παγκόσμιος χαρακτήρας του Web.

Το αρχικό όραμα του Tim Berners-Lee ήταν ένα παγκόσμιο δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών και γνώσεων και ένα εργαλείο συνεργασίας ανάμεσα σε επιστήμονες και άλλους εργαζομένους. Στην πορεία το Web προέκυψε μία πλατφόρμα δημοσίευσης για τη διάδοση των πληροφοριών.

*Μάγκνα Κάρτα, δηλαδή Μεγάλη Χάρτα στα λατινικά, αφορά τον καταστατικό χάρτη που εκδόθηκε το 1215 και ζητούσε από τον βασιλιά της Αγγλίας Ιωάννη να αποκηρύξει ορισμένα από τα δικαιώματά του και να αποδεχθεί ότι θα δεσμεύεται από τους νόμους. Παράλληλα η Χάρτα προστάτευε τα δικαιώματα των υπηκόων του βασιλιά.