Κατανοώντας την Αισθητική στη Φωτογραφία

Η αισθητική ασχολείται με τον ορισμό του ωραίου, αν μπορεί να υπάρξει ορισμός για το τι είναι ωραίο, αλλά και σε τι χρησιμεύει ένας τέτοιος ορισμός. Αρχικά η αισθητική διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και είναι συνυφασμένη με το χαρακτήρα, την παιδεία, την ανατροφή, την ηλικία και άλλα τόσα σημαντικά που είναι υπεύθυνα γι΄αυτήν αφού την διαφοροποιούν από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Όταν μιλάμε για αισθητική, εννοούμε ότι κάποια πράγματα είναι γενικά πιο ευχάριστα στο μάτι – είτε πρόκειται για φωτογραφία, ζωγραφική ή γλυπτική. Στη φωτογραφία η αισθητική παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην λήψη μιας εικόνας όσο και στην ανάγνωση της. Ένα πράγμα που συμβαίνει συχνά, όταν συζητάμε για την ποιότητα των εικόνων είναι ότι οι άνθρωποι είναι συνειδητοί για τις δικές τους φωτογραφικές ικανότητες και γι ‘αυτό πιστεύουν ότι δεν μπορούν να κρίνουν μια εικόνα. Ο καθένας μπορεί να αξιολογήσει μια εικόνα και να εκφράσει αν δεν του αρέσει. Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να κάνεις κάτι τέτοιο.

Η διαφορά μεταξύ ενός φωτογράφου και οποιουδήποτε άλλου βέβαια δεν είναι η ικανότητά του να παρατηρεί την ομορφιά, είναι ότι ο φωτογράφος πρέπει να είναι σε θέση να εξηγήσει γιατί ορισμένα στοιχεία είναι ευχάριστα ενώ άλλα δεν είναι. Η κατανόηση της αισθητικής είναι ριζωμένη σε όλους. Ο καθένας μπορεί να δει και να αξιολογήσει μια φωτογραφία με βάση την προσωπική του αισθητική. Όμως μόνο ορισμένοι μπορούν πραγματικά να αναλύσουν μια εικόνα και είναι σε θέση να εξηγήσουν τις τεχνικές σύνθεσης της. Επομένως οι τεχνικές που υπάρχουν και “εφευρέθηκαν” έχουν σημασία τόσο στη φωτογραφία όσο και στη ζωγραφική και στην αρχιτεκτονική. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να εφαρμόσουμε ορισμένες από αυτές αλλά και τους κανόνες της φωτογραφίας για να δημιουργήσουμε εικόνες που οπτικά, οι περισσότεροι άνθρωποι θα βρουν αρμονικές.

Σ΄αυτό το άρθρο θα παραθέσω ορισμένες πληροφορίες σχετικά με την κατανόηση της αισθητικής μιας φωτογραφίας ή αλλιώς πως διαβάζουμε μια εικόνα και ποια πράγματα είναι υπεύθυνα για την αισθητική της ποιότητα και το αν μας αρέσει ή όχι.

  Κατευθυντήριες γραμμές

Το μάτι του θεατή οδηγείται αυτόματα από γραμμές και άλλες γεωμετρικές μορφές. Οι κατευθυντήριες γραμμές βοηθούν να δοθεί έμφαση στο θέμα, καθιστώντας το κέντρο της προσοχής. Εάν η φυσική κίνηση των ματιών μπορεί να ακολουθήσει αυτές τις γραμμές και να καταλήξει στο θέμα, δίνει μια πολύ αρμονική εντύπωση. Αντίθετα, η καταπολέμηση αυτής της ροής μπορεί να είναι πολύ αγχωτική.

Κανόνας των τρίτων

Λίγο διαφορετικό από τον χρυσή τομή, ο κανόνας των τρίτων είναι μια προσέγγιση που διαιρεί την εικόνα σε τρεις περιοχές. Είναι συχνά πιο ευχάριστο να τοποθετήσετε το θέμα λίγο έξω από το κέντρο. Αυτό δεν σημαίνει μόνο σε μια οριζόντια πλευρά, που σημαίνει από αριστερά προς τα δεξιά, αλλά και στην κατακόρυφη κλίση από κάτω προς τα πάνω.

Αυτό μας αφήνει τέσσερις διασταυρώσεις (πάνω αριστερά, πάνω δεξιά, κάτω αριστερά, κάτω δεξιά) όπου θέλουμε να τοποθετήσουμε το θέμα μας «ιδανικά». Στην φωτογραφία δρόμου (street photography), χρησιμοποιώντας τις κορυφαίες συντεταγμένες, μας επιτρέπει να δείξουμε περισσότερα από το θέμα, κάνοντάς τα πιο ενδιαφέροντα σημεία για να εστιάσουμε την προσοχή μας.

  Τρίγωνα

Τα γεωμετρικά σύμβολα συμβάλλουν στον έλεγχο της ροής της εικόνας. Κατασκευάζουν ένα βασικό πλαίσιο για τον θεατή. Ακόμη ακολουθούν και δημιουργούν κάποια δυναμική κίνηση ή οποία είναι σημαντική για μια φωτογραφία επειδή τα σύμβολα όπως τα τρίγωνα ή οι κύκλοι δεν είναι αδιέξοδο.

* Η παραπάνω εικόνα δείχνει ήδη ένα παράδειγμα τριών θεμάτων που σχηματίζουν ένα τρίγωνο. Αλλά δεν είναι μόνο ο αριθμός 3 που βοηθά αναδεικνύοντας θέματα ώστε να είναι ευχάριστα για έναν θεατή  αλλά και οι αριθμοί 5 ή ακόμα και 7. Αυτά τα σημεία ενδιαφέροντος μπορούν να αυξήσουν την αισθητική αξία της εικόνας τρομακτικά.

Η ψυχολογία πίσω από αυτόν τον περίεργο κανόνα μας ενημερώνει ότι τα θέματα μιας φωτογραφίας είναι εύκολο να οργανωθούν, εύκολο να ζευγαρώσουν στα μάτια μας όπως (2,4,6 κ.λπ.), και αυτό είναι ένα ενοχλητικό έργο για τον εγκέφαλό μας μπερδεύοντας αντί να τον κάνουν να εστιάσει στη σχέση ανάμεσα στα θέματα και το νόημα της φωτογραφίας γενικότερα.

   Σπάσιμο της συμμετρίας

Έχοντας μια συμμετρική εικόνα είναι ένα ωραίο επίτευγμα το ”σπάσιμο” αυτής, παρόλο που μια εικόνα η οποία είναι 100% συμμετρική είναι πολύ εύκολη στην κατανόηση. Για να το κάνετε πιο ενδιαφέρον, μπορείτε απλά να χρησιμοποιήσετε ένα θέμα πολύ ελαφρώς κι όχι ακριβώς στη τομή.

Τα στοιχεία σύνθεσης μπορούν να σας βοηθήσουν να δημιουργήσετε εικόνες που είναι αισθητικά ευχάριστες και δεν χρειάζεται έχετε ένα “εξαιρετικό μάτι” για να δείτε ενδιαφέρουσες εικόνες. Επίσης, να έχετε κατά νου ότι όλοι έχουν αυτή την αίσθηση αισθητικής. Η διαφορά έρχεται όταν υπάρχουν κάποιοι που είναι σε θέση να κατανοήσουν, να εξηγήσουν και να αναδημιουργήσουν ευχάριστες εικόνες οπτικά και μεταφέροντας τα μηνύματα και τις πληροφορίες που θέλουν να μοιραστούν.

Οι κανόνες  αυτοί είναι η κωδικοποίηση ενός εύκολου τρόπου δημιουργίας αρκετής έντασης για μια εικόνα χωρίς να είναι συντριπτικά χαοτική. Με άλλα λόγια: Η κατοχή μιας αισθητικά επιτυχημένης εικόνας επίσης δεν την καθιστά αυτόματα -μεγάλη. Ιδανικά θα πρέπει να παρέχει ένα όμορφο πλαίσιο για να παρουσιάσει την ενδιαφέρουσα ιστορία της.